ردیابی تاریخچه سئو ( بهینه سازی موتور جستجو ) فرآیند پیچیده‌ای است که برخلاف عمر کوتاهی که دارد فراز و نشیب زیادی را پشت سر گذاشته است. اگرچه چگونگی استفاده از راهکارهای جستجو، اهمیت بسیار بیشتری دارد اما آشنایی با تاریخچه آن نیز خالی از لطف نخواهد بود.
نکته مهمی که درباره تاریخچه سئو وجود دارد این است که سئو بسیار جوان است و در عین حال که یک رویکرد جدید در دنیای ما محسوب می‌شود به طور مداوم در حال تغییر است. سئو در عمر کوتاه خود تغییرات زیادی را پشت سر گذاشته است، به طوری که در بررسی تاریخ آن گویی با یک مفهوم از پس هزاره‌ها سروکار داریم و این در حالی است که تولد سئو به سال ۱۹۹۱ برمی‌گردد.
سئو در مدت زمان کوتاه عمر خود تغییرات زیادی را پشت سر گذاشته و تکامل زیادی یافته و پخته‌تر شده است؛ برای درک تکامل تاریخچه سئو کافی است الگوریتم گوگل و تغییرات آن را از نظر بگذارنید. ما در اینجا سعی می کنیم تا فرآیند تکامل سئو را بررسی کنیم بنابراین اگر می‌خواهید بدانید سئو از کجا آمد؟ و چه شد که به این درجه از اهمیت رسید با ادامه این مقاله همراه باشید.
نگاهی به موتورهای جستجو
ایده اولیه موتورهای جستجو به سال ۱۹۴۵ برمی‌گردد زمانی که مدیر دفتر تحقیقات و توسعه علمی دکتر Vannevar Bush به فکر ایجاد یک بایگانی مشترک برای تمام داده‌های جهان افتاد. به همین منظور نیز مجموعه‌ای از داده‌ها را در آتلانتیک منتشر کرد که به نوعی می‌تواند نمونه اولیه‌ای از موتور جستجو و تاریخچه سئو باشد.
چند دهه بعد در سال ۱۹۹۰ یکی از دانشجویان دانشگاه McGill به نام Alan Emtage آرشیوی را ایجاد کرد که برخی آن را اولین موتور جستجوگر و بهترین راه برای یافتن اطلاعات از دیگر سرورها در اینترنت آن زمان می‌دانند. در دهه بعد نیز تحولات اساسی زیادی رخ داد که منجر به شکل‌گیری موتورهای جستجوی امروزی شدند:
۱۹۹۳: شش دانشجوی استنفورد، Architext را ایجاد کردند که بعدا تبدیل به موتور جستجوی Excite شد که انقلابی در چگونگی فهرست‌بندی اطلاعات ایجاد کرد و از طریق مرتب‌سازی نتایج بر اساس کلمات کلیدی و بهینه‌سازی backend، فرآیند جستجوی اطلاعات را آسان‌تر کرد.
ژوئن ۱۹۹۳: اولین شبکه جهانی وب به نام Wanderer توسط Matthew Gray راه‌اندازی شد که بعدا با نام Wandex شناخته شد.
اکتبر ۱۹۹۳: معرفی ALIWEB توسط Martijn Koster که به صاحبان سایت اجازه می‌داد صفحات خود را عرضه کنند.
دسامبر ۱۹۹۳: تحولی که در تاریخچه سئو ایجاد شد، رونمایی از موتورهای جستجویی بود که با ربات تغذیه می‌شدند. موتورهای جستجویی مثل JumpStation، RBSE و World Wide Web Worm که به ربات‌های وب مجهز بودند و می‌توانستند هم به سرورها و هم به محتوای سایت خدمت‌رسانی کنند.
۱۹۹۴: در سال ۱۹۹۴ تاریخچه سئو با تحول عمده‌ای روبه‌رو شد و موتورهای جستجوی قدرتمندتر و کامل‌تری پا به عرصه گذاشتند که در راس آنها یاهو قرار داشت.
۱۹۹۶: در تاریخچه سئو سال ۱۹۹۶ را باید به خاطر بسپاریم. در این سال هم‌بنیان‌گذاران گوگل شروع به ساخت موتور جستجوی خود می‌کنند که البته در آغاز BackRub نامیده می‌شد.
آوریل ۱۹۹۷: معرفی AskJeeves را داریم، همان موتور جستجویی که در حال حاضر به نام Ask.com فعالیت می‌کند.
سپتامبر ۱۹۹۷: در این سال Google.com به عنوان یک دامنه ثبت شد. این نکته نیز در روند تاریخچه سئو شایان ذکر است که تقریبا ۱۲ سال بعد از ثبت دامنه گوگل، مایکروسافت موتور جستجوی خود به نام Bing را منتشر کرد.
فراز و نشیب سئو در دهه ۹۰
اینجا همان جایی بود که بحث سئو ( بهینه سازی موتور جستجو ) مطرح شد. در واقع با تبدیل شدن موتورهای جستجو به یک جریان اصلی در فرآیند کسب‌وکارهای اینترنتی، مساله درآمدزایی از اینترنت پررنگ‌تر شد و در نتیجه صاحبان سایت‌ها به فرآیند موتورهای جستجو با نگاه خردمندانه‌تری توجه کردند.
با گسترش موتورهای جستجو فرآیند یافتن اطلاعات سهولت بیشتری پیدا کرد و در نتیجه گروه‌های زیادی به اینترنت وصل شدند، اما مشکلی که وجود داشت کیفیت اطلاعات بود. از آنجایی که فرآیند موتورهای جستجو بر اساس کلمات کلیدی بود بسیاری از صاحبان سایت‌ها به منظور بهبود رتبه‌بندی خود این کلمات را تکرار می‌کردند.
اما استفاده از لینک‌های بیش از حد و کلمات کلیدی تکراری و زیاد موجب اسپم شدن محتوا می‌شد و این برای فرآیند سئو یک مشکل عمده بود که باید حل می‌شد. هم‌بنیان‌گذاران گوگل، لری پیج (Larry Page ) و سرگی برین (Sergey Brin) در سال ۱۹۹۸ مقاله‌ای را با عنوان (آناتومی موتورهای جستجوگر در مقیاس بزرگ) چاپ کرده و در آن بر لزوم کیفیت محتوا در بهینه‌سازی موتورهای جستجوی تاکید کردند. آنها در این مقاله نوشتند:
«مدل تجاری غالب برای موتورهای جستجو تبلیغات است. اما اهداف کسب وکارهای مدل‌های تبلیغاتی با جستجوی باکیفیت برای کاربران مطابقت ندارد».
در همین مقاله بود که پیج و برین برای اولین بار از اصطلاح PageRank نام بردند، فناوری‌ای که به گوگل برای رتبه‌بندی نتایج جستجو کمک می‌کرد. اما این رتبه‌بندی تنها بر اساس کلمات کلیدی نبود بلکه کیفیت را نیز در نظر می‌گرفت.
سئو در اوایل دهه ۲۰۰۰
در تاریخچه سئو اوایل دهه ۲۰۰۰ را باید دوره‌ای بدانیم که تصاحب گوگل شکل می‌گیرد. گوگل به منظور تاکید بر ساخت فناوری موتورهای جستجویی که کمتر تبلیغات‌محور باشند، راهکارهای خود را ارائه می‌دهد و راهنمایی‌های خود را مبنی بر تولید سئوی کلاه سفید ( در مقابل سئوی کلاه سیاه که در دهه قبل وجود داشت) در پیش می‌گیرد. این اقدامات به منظور کمک به وب‌مسترها برای رتبه‌بندی سایت‌ها بدون رفتار متداول دهه ۹۰ صورت می‌گرفت.
تاریخچه سئو در سال های ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۲
در این دوره دستورالعمل‌های جدید هنوز تاثیر واقعی بر رتبه‌بندی سایت‌ها نداشتند و از سوی مردم با استقبال چندانی روبه‌رو نشده بودند. دلیل عمده این مساله این بود که رنک صفحات بر اساس تعداد پیوندهای ورودی به یک صفحه تعیین می‌شد. این درحالی بود که هنوز راه‌حلی برای بررسی و سنجش صحت این لینک‌ها وجود نداشت. فناوری بازاریابی در اوایل دهه ۲۰۰۰ کماکان از تکینک‌های بک‌لینک برای رتبه‌بندی صفحات استفاده می‌کرد و این در حالی بود که لینک‌های مذکور با معیارهای موتورهای جستجو مرتبط نبودند.
اما در سال ۲۰۰۱ برین و پیچ بنیان‌گذاران گوگل، در مصاحبه‌ای که داشتند بر این نکته تاکید کردند که گوگل در آغاز فقط یک موتور جستجو بود نه چیز دیگر. این موتور جستجو بیشتر به دنبال جستجوی صفحات وب بود تا اینکه به این نکته توجه کند که چه کلماتی استفاده می‌شوند. اما اکنون آنها به دنبال تنظیم الگوریتم‌های اصلی هستند تا بتوانند بررسی دقیق‌تر کلمات را شروع کنند.
سال‌های ۲۰۰۳ تا ۲۰۰۴
رویکردی که وب را چیزی بیشتر از فقط کلمات می‌دانست با بروز‌رسانی فلوریدا در الگوریتم گوگل در نوامبر ۲۰۰۳ شروع شد. اگرچه برخی سایت‌ها رتبه‌بندی خود را در این روند از دست دادند اما توجه داشته باشید که بسیاری از سایت‌ها نیز از این تغییر بهره‌مند شدند. در این دوره ما با نخستین نمونه از سایت‌هایی روبه‌رو می‌شویم که مجازات‌هایی را مبنی بر کلمات کلیدی دریافت کردند. در واقع گوگل در این دوره بر ارائه محتوای باکیفیت تأکید داشت.
لازم به ذکر است که در سال ۲۰۰۴ یکی از فناوری‌های بزرگ گوگل معرفی شد که نسخه ابتدایی از جستجوی صوتی بود. اگرچه این نسخه از سوی نیویورک‌تایمز یک آزمایش نیمه‌تمام نامیده شد اما آغاز دستورالعملی محسوب می‌شود که در آینده شکل می‌گرفت و نشان‌دهنده اهمیت آینده تلفن همراه در سئو بود.
سال بزرگ سئو
در تاریخچه سئو یا بهینه سازی موتور جستجو ، ۲۰۰۵ سال بزرگی به شمار می‌رود. در ژانویه همین سال بود که گوگل به همراه یاهو و MSN بخش Nofollow Attribute را طراحی کردند که به منظور کاهش پیوندها و نظرات اسپم‌شده، خصوصا در وبلاگ‌ها ساخته شده بود.
در ماه ژوئن سال ۲۰۰۵ نیز جستجوی شخصی گوگل شروع به کار کرد که امکان سابقه جستجو و مرور شخصی را برای کاربران فراهم می‌کرد. همچنین در نوامبر همین سال گوگل آنالیتیکس راه‌اندازی شد که هنوز نیز برای اندازه‌گیری ترافیک و ROI در فرآیند سئو کاربرد دارد.
سالی که سئو تکان خورد
سال ۲۰۰۹ نیز در تاریخچه سئو سال قابل توجهی محسوب می‌شد چراکه در این سال دنیای موتور جستجو کمی تکان خورد. با ارائه بینگ از سوی مایکروسافت در ماه ژوئن، این تصور به وجود آمد که یک موتور جستجوگر جای گوگل را خواهد گرفت. اما همانطور که پیش‌بینی شد این موتور جستجو قاتل گوگل نبود و توصیه‌هایی که برای بهینه‌سازی موتورهای جستجو داشت نیز چندان در مخالفت با فرآیند گوگل نبودند. شاید بتوان گفت تنها تفاوت موتور جستجوی بینگ با گوگل در اولویت دادن به کلمات کلیدی در URL، طرفداری از کلمات با حروف بزرگ و صفحات سایت‌های بزرگ بود.
در اگوست همان سال، گوگل یک پیش‌نمایش از تغییر الگوریتم Caffeine ارائه داد و از مردم در خواست کرد زیرساخت‌های نسل بعدی را امتحان کنند. این طرح به منظور سرعت بخشیدن به فرآیند جستجو گسترش ایندکس و ادغام فهرست‌بندی و رتبه‌بندی در یک زمان واقعی صورت گرفت.
در دسامبر ۲۰۰۹ بود که موتور جستجوی کاملا ملموس گوگل موسوم به Caffeine منتشر شد که نتایج جستجو را در توئیت‌ها و اخبار نیز نشان می‌داد. این حرکتی بود که نشان داد، سئو تنها مختص به وب‌سایت‌ها نیست و به همین دلیل نیز روزنامه نگاران، نویسندگان وب و حتی مدیران انجمن‌های اجتماعی نیز در انتشار محتوای خود مجبور به بهینه‌سازی موتورهای جستجو شدند.
تاثیر شبکه‌های اجتماعی در تاریخچه سئو
در سال ۲۰۱۰ Google Instant به عنوان یک فناوری جدید در تاریخچه سئو وارد صحنه شد. حتما برای شما نیز پیش آمده است که هنگام سرچ در موتور جستجوی گوگل پیشنهادات مرتبط با عبارت جستجوی خود را نیز می‌بینید. اگرچه فناوری Instantدر گوگل هیچ نتیجه‌ای در رتبه‌بندی نداشت اما برای حل مشکلات کاربران مفید بود.
در همین سال شاهد اهمیت روزافزون شبکه‌های اجتماعی در سئو هستیم. در دسامبر ۲۰۱۰ گوگل و بینگ سیگنال‌های اجتماعی را اضافه کردند و برای اولین بار محتوای فیس‌بوک و توئیتر نیز مطابق با جستجوی کاربران در فرآیند سئو دیده شد.
۲۰۱۱: سال پاندا در گوگل
روند مجازات سایت‌ها مبنی بر استفاده ناعادلانه از الگوریتم گوگل همچنان ادامه داشت و برخی از این حوادث نسبت به نمونه‌های دیگر عمومی‌تر شدند، مانند آن چیزی که برای وب‌سایت Overstock.com رخ داد. در سال ۲۰۱۱ طبق گزارش وال‌استریت ژورنال، دامنه‌هایی که با edu به پایان می‌رسیدند معمولا از نظر گوگل ارزشمندتر شناخته می‌شدند.
برهمین اساس نیز وب‌سایت مذکور از این مزیت استفاده کرد و با ارائه تخفیف‌هایی از مؤسسات آموزشی برای پیوند دادن به سایت خود استفاده کرد. این پیوندهای ورودی باعث افزایش رتبه این سایت در رتبه‌بندی گوگل شد، اما در نهایت این فرآیند در همان سال ۲۰۱۱ به پایان رسید و سایت مذکور نیز از سوی گوگل مجازات شد.
همچنین سال ۲۰۱۱ سال پاندا بود، الگوریتمی که در نهایت منجر به خراب شدن مزارع محتوا شد. مقادیر زیادی از محتوای بی‌کیفیت که غالبا به‌روز می‌شدند و هدف آنها بالا بردن رتبه‌بندی در موتورهای جستجو و گرفتن تبلیغات بود و پاندا آنها را نشان می‌داد.
۲۰۱۲: ظهور پنگوئن در گوگل
در آوریل ۲۰۱۲ گوگل با الگوریتم پنگوئن قدم دیگری برای پاداش دادن به سایت‌هایی که محتوای با کیفیت ارائه می‌دادند برداشت. در واقع الگوریتم پنگوئن سایت‌هایی را مورد هدف قرار داد که با ظرافت بیشتری از تاکتیک‌های سئو استفاده می‌کردند حتی سئویی که کلاه سفید نباشد.
شایان ذکر است که تاریخچه سئو در سال ۲۰۱۲ شاهد بهروزرسانی با الگوریتم Above The Fold نیز بود که فعالیت ضد تبلیغاتی گوگل محسوب می‌شد و تا حد قابل توجهی رتبه سایت‌هایی را که فضای تبلیغاتی سنگین داشتند پایین آورد.
سرانجام گوگل به سمت‌وسویی حرکت کرد که بتواند از محتوای اسپم شده عبور کند. الگوریتم Payday Loan که در ماه مه ۲۰۱۳ راه‌اندازی شد. این الگوریتم هدف خود را روی نتایج اسپم متمرکز کرد تا از نمایش سایت‌هایی که نتایج اسپم را نشان می‌دهند جلوگیری کند.
۲۰۱۴: گوگل محلی می‌شود
با در نظر گرفتن الگوریتم نامگذاری حیوانات، گوگل در سال ۲۰۱۴ لقب Pigeon به معنای کبوتر را منتشر کرد که تاثیر بسیار خوبی در جستجوی محلی داشت. در ادامه نیز جستجوهای محلی در حال تبدیل شدن به یک معامله بزرگ بودند و بر همین اساس نیز در فرآیند سئوی گوگل کماکان حضور دارند.
سال ۲۰۱۵
بزرگ‌ترین اعلامیه گوگل بعد از سال ۲۰۱۰ شاید بهروزرسانی موبایل گوگل در سال ۲۰۱۵ باشد که نقش مهمی در تحول تاریخچه سئو دارد. چراکه همزمان با این تحول، وب‌سایت‌هایی که ریسپانسیو نباشند، رتبه‌های پایین‌تری را در موتورهای جستجو کسب کردند.
آنچه در سال های اخیر در رابطه با فرآیند تاریخچه سئو مطرح می‌شود افزایش استفاده از موبایل در موتورهای جستجو است. به طوری که به نظر می‌رسد موج آینده سئو تا حد زیادی به جستجوی صوتی مربوط باشد. ضمن اینکه رسانه‌های اجتماعی نیز در حال تبدیل شدن به یکی از قطعات اصلی فرآیند سئو هستند و این مسأله در آینده نیز پررنگ‌تر خواهد شد.