نوشتن در مورد تفاوت داکت اسپلیت و چیلر از دیدگاه مهندسین تاسیسات و تهویه مطبوع می تواند بی اثر و فایده باشد چراکه تمام فعالین حوزه می دانند که تفاوت بین داکت اسپلیت و چیلر چیست. در حقیقت بنا به توصیه متخصص سئو و پس از بررسی گزارش های گوگل ترندز به این نتیجه رسیدم که لازم است در این زمینه مطلبی تهیه شود تا نیاز واقعی مخاطبان برطرف گردد. قبل از پرداختن به تفاوت داکت اسپلیت و چیلر در مقاله ای به بررسی تفاوت فن کویل و چیلر پرداختم که بازخورد های جالب آن انگیزه ی جدید برای نوشتن در این زمینه برای من به وجود آورد.
داکت اسپلیت و چیلر هر دو جز سیستم های تهویه مطبوع هستند و که نقش مهمی در تامین شرایط آسایش فضاهای کاربران و بهره برداران دارند. البته باید گفت که چیلر مولد مرکزی برودت است و در کنار فن کویل و سیستم لوله کشی و موتور خانه مرکزی به کار می رود در صورتی که داکت اسپلیت سیستم تهویه مطبوع مستقل است و به همراه کویل گرمایی و پکیج گرمایشی و بویلر یا دیگ فولادی ( دیگ بخار) می تواند به تامین حرارت و برودت بپردازد. از دیدگاهی شاید بهتر باشد که به تفاوت سیستم مینی چیلر به همراه فن کویل با داکت اسپلیت بپردازیم که در فرصت های آینده در آن خصوص خواهم نوشت.
تفاوت داکت اسپلیت و چیلر
ماهیت دستگاه
اولین مورد ماهیت دستگاه است. چیلر تولید کننده ی برودت به صورت مرکزی است و داکت اسپلیت تولید کننده و توزیع کننده ی برودت به صورت مستقل است که می تواند به کویل آبگرم مجهز گردد و حرارت مورد نیاز را نیز تامین کند. البته که چیلر ها نیز می توانند به صورت هیت پمپ یا جذبی به تولید آبگرم بپردازند ولی از نظر اقتصادی به صرفه نیست. در کشور ایران بنا به پایین بودن هزینه بهای گاز مصرفی، بهتر است در مناطقی که بتوان گاز را تامین کرد از سیستم های گرمایشی بویلر / پکیج / دیگ استفاده کرد و نکته ی مهم دیگر آن است که یک چیلر چندین برابر تجهیزات گرمایشی است، پس بهتر است که از آن در فصول سرد سال استفاده نشود تا استهلاک آن کم و عمر مفید چیلر افزایش یابد.
مرکزی و مستقل
چیلر دستگاهی است که به صورت مرکزی عمل می کند و نیاز به موتورخانه، فن کویل یا هوارسان، سیستم لوله کشی و رایزر های اصلی به همراه پمپ های سیرکولاتور، منابع انبساط و سیستم کنترل موتورخانه دارد. در طرف مقابل داکت اسپلیت به صورت مستقل عمل می کند و لوله کشی بین یونیت داخلی و یونیت خارجی اجرا می شود که به همراه کانالهای هوا، کویل آبگرم، پکیج گرمایشی یا بویلر و دیگ در موتورخانه مرکزی عمل می کند. اگر بخواهیم از دستگاهی که به صورت مرکزی چندین دستگاه یونیت داخلی سقفی توکار مانند داکت اسپلیت را کنترل کند، می توانیم به سیستم VRF اشاره کنیم.
ظرفیت – بار برودتی
چیلر ها را می توان در ظرفیت های مختلفی از ۲ تن تبرید تا چند هزار تن تبرید تولید کرد که بستگی به ظرفیت دستگاه و تکنولوژی ساخت می توانند چیلر تراکمی، چیلر جذبی یا چیلر سانتریفیوژ باشند. در طرف مقابل داکت اسپلیت می تواند در ظرفیت های ۱.۵ ، ۲، ۲.۵، ۳، ۴ و ۵ تن تبرید تولید شود. و فقط می تواند به انواع تک فاز و سه فاز و اینورتر و غیر اینورتر تقسیم بندی شود.
ابعاد و وزن
چیلر می تواند دارای ابعاد و وزن متفاوتی باشد. از حجم کمتر از یک متر مکعب تا بالای صد متر مکعب و وزن بیشتر از چند تن در صورتی که داکت اسپلیت دارای ابعاد به مراتب کوچک تر و وزن کمتر از نیم یا یک چهارم تن است.
سیال انتقال حرارت
در تمام چیلر ها سیال انتقال حرارت آب است و برای همین است که نام سیستم های آبی برای آنها انتخاب شده است در صورتی که در داکت اسپلیت جهت انتقال حرارت از هوا استفاده می شود.
نوع و طول لوله کشی
در سیستم چیلر از لوله کشی های مرسوم ساختمان اعم از لوله های چند لایه، گالوانیزه یا جوشی استفاده می شود در صورتی که عملیات اصلی جهت خنک سازی در سیستم داکت اسپلیت لوله کشی مسی است. البته که جهت اتصال کویل آبگرم و درین در داکت اسپلیت از لوله کشی های مرسوم سیستم چیلر استفاده می گردد. در حالت کلی می توان گفت که انتقال خنک کننده در چیلر به وسیله ی لوله و آب سرد صورت می گیرد در صورتی که در داکت اسپلیت به وسیله ی هوای سرد و کانال است. با توجه به توان کمپرسور ها در سیستم داکت اسپلیت همیشه محدودیت فاصله بین یونیت خارجی و یونیت داخلی وجود دارد که چنین محدودیتی در سیستم های چیلر وجود ندارد.
هزینه اولیه خرید
جهت برآورد هزینه باید نقشه های پروژه، تعداد واحد ها و شرایط آن بررسی گردد. به طور حتم یک دستگاه چیلر ۵ تن تبرید به همراه فن کویل های مورد نیاز از یک دستگاه داکت اسپلیت ۵ تن تبرید گران تر است ولی در هر پروژه با توجه به تعداد واحد ها و ظرفیت مورد نیاز می توان نظر قطعی داد. فرض کنید که پروژه ای نیاز به ۶۰۰ دستگاه داکت اسپلیت ۳ تن تبریدی داشته باشد، با توجه به قیمت های خرداد ۱۳۹۹ در حدود ۱۸ میلیارد تومان هزینه ی خرید دستگاه های داکت اسپلیت می شود که بسیار بالاتر از هزینه ی چیلر و فن کویل است. حال در نظر بگیرید که پروژه نیاز به ۶۰ دستگاه داکت اسپلیت ۳ تن داشته باشد، یعنی در حدود ۱.۸ میلیارد تومان هزینه نیاز باشد تا داکت اسپلیتها خریداری شوند. برای سیستم چیلر و فن کویل هزینه در حدود دو برابر می شود. برای پروژه های کوچکتر نیز جریان می تواند متفاوت باشد. توصیه می کنم قبل از هر تصمیمی با متخصصین امر مشورت کنید تا با آگاهی کامل به انتخاب بهترین سیستمی که برای پروژه ی ساختمانی شما مناسب است بپردازید.
تعمیرات و نگهداری
می توان گفت که در حقیقت تعمیرات نگهداری چیلر ها پر هزینه تر و نیازمند نیروهای متخصص است در صورتی که هر تکنسینی که به کولرهای گازی تسلط داشته باشد با کمی آموزش و تجربه می تواند تعمیرات و نگهداری داکت اسپلیت را نیز انجام دهد.
در پایان باید گفت که نوشتن از تفاوت داکت اسپلیت و چیلر شاید از نظر فنی و مهندسی و علم تاسیسات و تهویه مطبوع درست به نظر نرسد ولی کاربران و بهره برداران نیاز دارند که به طور خلاصه اطلاعاتی در این خصوص به دست آورد و بتواند در خرید ملک یا انتخاب سیستم مورد نیاز با آگاهی بیشتر عمل کند. در نهایت لازم به ذکر است که از مشورت با متخصصین امر دست نکشید و با توجه به شرایط هر پروژه و اقلیم جغرافیایی و زیرساخت های مربوطه می توان به انتخاب سیستم تهویه مطبوع پرداخت.